Το στρατόπεδο συγκέντρωσης της Μόριας έχει κατασκευαστεί στο χώρο του παλιού στρατοπέδου Παραδέλλη και προβλεπόταν να έχει χωρητικότητα 180 ατόμων, ενώ παράλληλα να δημιουργηθεί το Προαναχωρησιακό Κέντρο, δυναμικής 800 ατόμων, με σχεδιασμό υλοποίησης το 2014, όμως η Μόρια μας ξαφνιάζει κάθε φορά με το πόσο χειρότερο μπορεί να γίνει.

Νοέμβριος 2018. Υπάρχουν πάνω από 7.500 άτομα με υποδομές για 2.500 ατόμων. Η ποσότητα τροφής ελάχιστη, κακής ποιότητας. Συνθήκες υγιεινής ανύπαρκτες και σε άθλια κατάσταση, η δε πρόσβαση σε νερό και ηλεκτρικό είναι μόνο για λίγες ώρες την ημέρα. Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες είναι λογικό να προκύπτουν ζητήματα για την ασφάλεια των ανθρώπων: λόγω του εγκλεισμού και της πίεσης που έχουν οι διαμένοντες, ξεσπάνε συχνά βίαια επεισόδια, με θύματα πάντα τους ποιο αδύναμους.

Όλα αυτά έρχονται να προστεθούν και να ενισχύσουν την απελπισία που καταλαμβάνει τους περισσότερους, μέσα από την αβεβαιότητα που υπάρχει για την εξέλιξη των αιτημάτων ασύλου τους. Αιτήματα που διεκπεραιώνονται με πολύ αργούς ρυθμούς και αρνητικές, ως επί των πλείστων, αποφάσεις. Βασική ελπίδα, όσο παράδοξο και να είναι, να αναγνωριστούν με κάποια μορφή “ευαλωτότητας” ώστε να μπορέσουν να μεταφερθούν σε άλλο καταυλισμό ή στην καλύτερη περίπτωση να γίνει άρση του γεωγραφικού περιορισμού και να μπορέσουν να μετακινηθούν στην κάποια άλλη περιοχή της Ελλάδας.

Μια φυλακή μέσα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης «Section B»

Στο εσωτερικό της Μόριας λειτουργεί, με ευθύνη των μπάτσων, και το προαναχωρησιακό κέντρο με την ονομασία “Section B”. Είναι μια φυλακή που οι κρατούμενοι προαυλίζονται για μια ώρα την ημέρα, τους έχουν αφαιρεθεί προσωπικά αντικείμενα και χωρίς δυνατότητα επικοινωνίας με τον εξωτερικό κόσμο. Στη φυλακή αυτή, χωρητικότητας 200 ατόμων, οδηγούνται μετανάστες που λαμβάνουν απορριπτικές αποφάσεις στα αιτήματα ένταξης υπό καθεστώς προστασίας, αλλά το τελευταίο διάστημα οδηγούνται στην φυλακή αυτή νεοαφιχθέντες μετανάστες. Η επιλογή γίνεται με εθνικά κριτήρια, αφού στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν όσοι μετανάστες προέρχονται από χώρες που το ευρωπαϊκό μέσο ποσοστό αναγνωρισιμότητας οποιουδήποτε καθεστώτος προστασίας βρίσκεται κάτω από 33% (π.χ. Συρία). Ο εγκλεισμός σ’ αυτή την φυλακή μετά την άφιξη, δημιουργεί ιδιαίτερη πίεση και ο σκοπός του κράτους είναι ξεκάθαρος με αυτή την πρακτική: να εξαναγκάσει πολλούς να υπογράφουν το χαρτί του “οικειοθελούς” επαναπατρισμού.

Σ’ αυτές τις συνθήκες έρχεται να προστεθεί άλλη μια δυσκολία για τους μετανάστες, η αλλαγή στο τρόπο εξέτασης των αιτημάτων ασύλου. Η ευρωπαϊκή υπηρεσία ασύλου, αλλά και η ελληνική, έχει απομακρυνθεί από τον χώρο της Μόριας και έχουν μεταφερθεί μακριά από το κέντρο κράτησης. Οι μετανάστες, που πρόκειται να περάσουν τη διαδικασία, μεταφέρονται στα νέα γραφεία με λεωφορεία. Τα γραφεία ασύλου συγκεντρώνουν κατά κύριο λόγο τις διαμαρτυρίες των μεταναστών λόγω των καθυστερήσεων στην εξέταση των αιτημάτων αλλά και τη σωρεία αρνητικών αποφάσεων που εκδίδουνε.

Η μεγάλη αναμονή, πολλές φορές έχει ξεπεράσει τον έναν χρόνο εγκλωβισμού στο στρατόπεδο, η αβεβαιότητα και η ψυχολογική, σωματική και οικονομική εξάντληση δημιουργούν μία ασφυκτική κατάσταση. (Πριν λίγο καιρό ένας νεαρός Σύριος αυτοπυρπολήθηκε μπροστά από την υπηρεσία ασύλου, όταν πληροφορήθηκε ότι απορρίφθηκε το αίτημα του για άσυλο.)

Μέσα σ’ αυτή την κατάσταση δημιουργούνται, όμως, και οι προϋποθέσεις και γίνονται προσπάθειες των μεταναστών να οργανωθούν, να αντισταθούν απέναντι στους κρατικούς εκβιασμούς και την καταστολή, ορθώνοντας τις αντιστάσεις τους.

Οι περισσότερες διαμαρτυρίες είναι προς τις υπηρεσίες ασύλου και συγκεκριμένες ΜΚΟ, που λειτουργούν ως τσιράκια των υπηρεσιών. Αποκλεισμοί γραφείων, φθορές σε εξοπλισμό και μικροεξεγέρσεις αποτελούν τις πιο συνήθεις μορφές διαμαρτυρίας.

Τα αιτήματά τους είναι για την βελτίωση των συνθηκών διαμονής, την επίσπευση των διαδικασιών εξέτασης των αιτημάτων ασύλου και ενάντια στις απελάσεις στην Τουρκία, οι δε αρχές απαντάνε με όλο και περισσότερη βία.

Αποκορύφωμα τέτοιας μορφής καταστολής, υπήρξαν τα γεγονότα μεταξύ 17 και 27 Ιουλίου.

Γεγονότα της 18-7-2017

Την Δευτέρα, 17/7/2017, είχε ανακοινωθεί από μερίδα μεταναστών, κυρίως αφρικανικής καταγωγής, ότι θα ξεκινούσαν διαμαρτυρίες, οι οποίες ήταν ήπιας μορφής (καθιστική διαμαρτυρία), αποκλείοντας τα γραφεία της υπηρεσίας ασύλου. Την επόμενη μέρα, 18/7, και ενώ η διαμαρτυρία είχε ξεκινήσει έξω από τα γραφεία της EASO, οι υπάλληλοι έφυγαν με αφορμή την διαμαρτυρία, αλλά οι αρχές στοχοποίησαν τους διαμαρτυρόμενους μετανάστες ως υπαίτιους για τις καθυστερήσεις, με αποτέλεσμα οι υπόλοιποι μετανάστες να στραφούν εναντίον τους. Δημιουργήθηκε ένταση μεταξύ των μεταναστών, η οποία κορυφώθηκε και οι διαμαρτυρόμενοι προχώρησαν έξω από το κέντρο κράτησης, αποκλείοντας τον δρόμο.

Στη συνέχεια, δέχθηκαν επίθεση από τους μπάτσους και δυνάμεις των ΜΑΤ, που προσπάθησαν να τους απομακρύνουν προς το εσωτερικό του κέντρου, κάνοντας χρήση δακρυγόνων και κρότου λάμψης. Οι μετανάστες απάντησαν στην επίθεση που δέχθηκαν με πετροπόλεμο, αναχαιτίζοντας τους μπάτσους, αλλά και προκαλώντας μικροφθορές σε παρκαρισμένα οχήματα. Παράλληλα, μπήκαν φωτιές για τη δημιουργία οδοφραγμάτων. Οι μπάτσοι του κέντρου μαζί με διμοιρίες ΜΑΤ πραγματοποίησαν επέμβαση στο εσωτερικό του στρατοπέδου.

Οι δυνάμεις καταστολής απέκλεισαν την είσοδο στο κέντρο κράτησης και πραγματοποίησαν επιχείρηση “σκούπα” στο εσωτερικό. Όσοι εγκλωβίστηκαν δέχθηκαν την μανία των ΜΑΤ που, εν τέλει, συνέλλαβαν 35 άτομα στο σωρό, με μοναδικό κριτήριο το χρώμα του δέρματος, αφού είχαν στοχοποιηθεί αφρικανοί μετανάστες.

Στις 19/7 οι 35 οδηγήθηκαν στον ανακριτή, με πιέσεις από τους μπάτσους να αλληλοκατηγορηθούν, έχοντας ως δέλεαρ την απαλλαγή από τις κατηγορίες και την άρση των περιοριστικών όρων. Οι μετανάστες αρνήθηκαν τόσο τις κατηγορίες, όσο και να υποδείξουν τον οποιοδήποτε ως υπαίτιο. Μοναδικοί μάρτυρες κατηγορίας που εμφανίστηκαν ήταν μπάτσοι από τις μονάδες που τους επιτέθηκαν.

Οι κατηγορίες που τους απαγγέλθηκαν είναι ίδιες για όλους : Εμπρησμός από πρόθεση, από τον οποίο μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, από κοινού.

Επικίνδυνη σωματική βλάβη από κοινού, κατά συρροή, τετελεσμένη και σε απόπειρα, σε βάρος αστυνομικών και πυροσβεστικών υπαλλήλων.

Φθορά ξένης ιδιοκτησίας από κοινού και κατά συρροή, τελεσθείσα και με φωτιά και αντικειμένου που χρησιμεύει για κοινό όφελος.

Αντίσταση τελεσθείσα από περισσοτέρους από κοινού, που είχαν καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους και έφεραν αντικείμενα από τα οποία μπορεί να προκληθεί σωματική βλάβη.

Ακολούθησε η προανάκριση όπου έκρινε τους συλληφθέντες προφυλακιστέους.

Μέσα στον Αύγουστο του 2017 συνελήφθησαν δύο ακόμα άτομα, στα οποία σχηματίστηκε νέα δικογραφία για τα γεγονότα της 18/7, οι δύο συλληφθέντες, προερχόμενοι και αυτοί από αφρικανικές χώρες, πέρασαν από ανακριτή όπου κρίθηκαν ελεύθεροι με τους περιοριστικούς όρους της παραμονής στη Μόρια και της εμφάνισης στο αστυνομικό τμήμα 2 φορές το μήνα.

Οι 30 από τους διωκόμενους μετανάστες βρίσκονται προφυλακισμένοι σε 4 διαφορετικές φυλακές της χώρας. (Κορυδαλλός, Αυλώνα, Χίος, Μαλανδρίνο) ενώ για τους υπόλοιπους 5 ορίστηκαν περιοριστικοί όροι και παρουσία στο τμήμα 2 φορές το μήνα.

Η δίκη των συλληφθέντων μεταναστών έχει προγραμματιστεί για τις 20 Απρίλη στη Χίο, στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο. Σημαντικά ζητήματα εμφανίζονται στην επιλογή της Χίου για τη διεξαγωγή της δίκης. Περιοριστικοί όροι παραμονής σε πέντε εκ των κατηγορουμένων, όπως και η απαίτηση να μετακινηθούν και μάλιστα να μείνουν για πολλές ημέρες σε άλλο νησί, χωρίς να διαθέτουν τους οικονομικούς πόρους, αποτελεί ακόμα ένα πρόβλημα που μπορεί να τους αποκλείσει από τη φυσική παρουσία τους στη δίκη.

Ακόμα σημαντικότερο και ανυπέρβλητο όμως είναι το θέμα που προκύπτει με τους μάρτυρες υπεράσπισης. Πολλοί μάρτυρες υπεράσπισης βρίσκονται εγκλωβισμένοι στο νησί λόγω των περιοριστικών όρων που τους έχουν επιβληθεί για τη διαδικασία εξέτασης των αιτημάτων ασύλου τους. Η μεταφορά της δίκης στη Χίο, αποκλείει σημαντικά στοιχεία υπεράσπισης, καθιστώντας την διεξαγωγή της δίκης προβληματική.

demis

Σχεδόν όλες οι ενέργειες που έχουν κάνει οι ένοπλες επαναστατικές οργανώσεις είναι απόλυτα κατανοητές, τόσο ως προς την επιλογή των συγκεκριμένων στόχων, όσο και ως προς την χρονική συγκυρία αυτής της επιλογής. Η τελευταία ενέργεια της ΟΛΑ στο εφετείο Αθηνών, στις 22 Δεκεμβρίου 2017, ήταν από αυτές που θα λέγαμε ιδιαίτερα εύστοχη.

Με αφορμή την επίθεση της ΟΛΑ αξίζει να γίνει μια πολύ μικρή αναφορά ως προς την ιστορία του χώρου που στεγάζει το εφετείο, ο οποίος δεν είναι άλλος από τον χώρο που βρίσκονταν οι φυλακές Αβέρωφ.

Οι φυλακές Αβέρωφ λειτούργησαν από το 1892 έως το 1971. Ξεκίνησαν ως φυλακές ανηλίκων, ενώ από το 1916 μετατράπηκαν σε φυλακές πολιτικών κρατουμένων. Κατά τη διάρκεια της κατοχής έγιναν τόπος βασανισμού εκατοντάδων αντιστασιακών, αλλά και τόπος κράτησης των μελλοθάνατων. Από εδώ ξεκινούσαν για τους τόπους εκτέλεσης οι καταδικασμένοι σε θάνατο αγωνιστές.

Με την απελευθέρωση, τον Οκτώβρη του ‘44, στις φυλακές Αβέρωφ «κρατήθηκαν» (καλύτερος όρος είναι φιλοξενήθηκαν) οι δωσίλογοι συνεργάτες των δυνάμεων κατοχής, όχι για να δικαστούν, αλλά περισσότερο να προστατευτούν από τη λαϊκή οργή.

Τον Δεκέμβρη του ‘44 οι φυλακές θα γίνουν πεδίο σφοδρότατων συγκρούσεων μεταξύ του ΕΛΑΣ, των Κυβερνητικών δυνάμεων και των Άγγλων, οι οποίοι στην κρίσιμη καμπή της μάχης, θα εξοπλίσουν με όπλα και τους δωσίλογους προκειμένου να σώσουν το τομάρι τους.

Τελικά, μέρος των φυλακών ανατινάχτηκε στις 23 Δεκέμβρη από τον ΕΛΑΣ, που κατάφερε να συλλάβει αρκετούς από τους δωσίλογους, άλλοι σκοτώθηκαν κατά την διάρκεια των μαχών, ενώ, ένα μέρος από αυτούς, οι πιο σημαντικοί, φυγαδεύτηκαν από τους Άγγλους.

Από το 1945 μέχρι το 1971 οι φυλακές Αβέρωφ, αντρικές και γυναικείες, χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τους πολιτικούς κρατούμενους/ες.

Στις γυναικείες φυλακές, κατά τα χρόνια του εμφυλίου αλλά και αργότερα, κρατήθηκαν συνολικά περίπου 3000 αγωνίστριες ηλικίας από 12 ½ έως 85 ετών. 150 από αυτές ήταν μωρομάνες που για κάποιο διάστημα είχαν τα παιδιά μαζί τους. Εκατοντάδες κατέληξαν στα εκτελεστικά αποσπάσματα.

Στις 21 Απριλίου 1967, τα κελιά και οι θάλαμοι των φυλακών ξαναγεμίζουν με αγωνιστές/τριες που έχει συλλάβει η χούντα των συνταγματαρχών. Αυτό μέχρι το 1971, όπου διακόπηκε οριστικά η λειτουργία των φυλακών και γκρεμίστηκαν, ενώ η χούντα εξήγγειλε την οικοδόμηση του δικαστικού μεγάρου.

Έτσι, μετά από 10 χρόνια, ολοκληρώθηκε το κτήριο που στεγάζει τον Άρειο Πάγο, εξασφαλίζοντας, έστω και σε συμβολικό επίπεδο, τη συνέχεια του κράτους, ανεξάρτητα από τον διαχειριστή της εξουσίας.

Η ιστορική μνήμη έχει χρέος να ανιχνεύει το νήμα εκείνο που συνδέει το χθες με το σήμερα, αντλώντας εμπειρίες και συμπεράσματα για τον αγώνα και την επανάσταση.

Γ.Α

1. Πλειστηριασμών συνέχεια…

Δεν πρόλαβε να στεγνώσει το μελάνι της εφημερίδας “εντός-εκτός” (που περιείχε το αρθράκι για τους πλειστηριασμούς) και την επόμενη της κυκλοφορίας της (20 Δεκ. 2017), κατατέθηκε η τροπολογία στη βουλή από το υπουργείο δικαιοσύνης για την ποινικοποίηση όσων εναντιώνονται, στα ειρηνοδικεία και στο διαδίκτυο, στους πλειστηριασμούς. Οι ποινές κυμαίνονται από “3 έως 6 μήνες κατ’ ελάχιστο όριο”, απειλώντας με “αυτεπάγγελτη δίωξη, όποιον προκαλεί σωματικές βλάβες ή απειλεί με βία ή άλλη παράνομη πράξη ή παράλειψη, υπάλληλο πλειστηριασμού”.

Το πιο κατάπτυστο, όμως, είναι η αιτιολόγηση της. Πρόκειται για ξεκάθαρη ομολογία ποιανών τα συμφέροντα υπερασπίζονται κράτος και κυβέρνηση : αυτά των τραπεζών και των συμβολαιογράφων. Και, ιδού, η απόδειξη : οι ρυθμίσεις γίνονται “ως μέσον ενίσχυσης της ρευστότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και αποφυγής ανάγκης νέας ανκεφαλαιοποίησης των τραπεζών, κι αφετέρου, για την εξασφάλιση της έννομης προστασίας των συμβολαιογράφων που διενεργούν ως υπάλληλοι αυτών” (η τροποποίηση που ψηφίστηκε για να κατευναστούν τα πνεύματα στον Σύριζα λέει ότι για τη βία εναντίον συμβολαιογράφων απαιτείται μήνυση απ’ αυτούς).

Ό,τι δεν μπόρεσε να περάσει η Δεξιά, το περνάει η Αριστερά, παίρνοντας τα εύσημα του αντιπροέδρου της Ν.Δ. Α. Γεωργιάδη : “… γίνατε τραπεζικώτεροι των τραπεζών, πιο καπιταλιστές των καπιταλιστών …”. Οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Τελικά, κι οι δύο στην υπηρεσία της εύρυθμης λειτουργίας του κεφαλαίου.

2. Άλλος με το κράτος…κι άλλος με τους κρατούμενους

Σε ιστοσελίδα στις 24 Δεκ. 2017 βγαίνει η είδηση ότι ο Σωτήρης Παπασταθόπουλος, ποδοσφαιριστής της γερμανικής Μπορούσια Ντόρτμουντ, αγόρασε 25 αλεξίσφαιρα γιλέκα για τους ΔΙΑΣ της Μεσσηνίας. Πήρε, μάλιστα, τιμητική πλακέτα από τον τοπικό αστυνομικό διευθυντή.

Στον αντίποδα τώρα, την ίδια μέρα στην ίδια ιστοσελίδα, ο Νίκος Παππάς, μπασκετμπολίστας του Παναθηναϊκού με δικά του χρήματα έφτιαξε γήπεδο μπάσκετ για τους κρατούμενους (κι όχι για τους ανθρωποφύλακες) στο προαύλιο του Κορυδαλλού. Οι κρατούμενοι της Α’ πτέρυγας του έδωσαν, μάλιστα, πλακέτα που έγραφε : “Ν. Παππά, σ’ ευχαριστούμε για το ενδιαφέρον σου. Να βλέπεις πάντα με τα μάτια της καρδιάς και όχι με αυτά που βλέπουν μέσα από προκαταλήψεις και στερεότυπα”.

Χωρίς να ξέρουμε τα κοινωνικο-πολιτικά κίνητρα του Ν. Παππά, λέμε ότι η πράξη του. μετράει. Υπάρχουν “δωρεές” και δωρεές. Ο Παππάς, σε σύγκριση με τον Παπασταθόπουλο, πήρε θέση : όχι με το κράτος και την αστυνομία, αλλά με τους κρατούμενους! Κι αυτό είναι αρκετό.

3. Οι “φίλοι” μας οι δικηγόροι…

… διά στόματος Βερβεσσού (νεο-εκλεγέντος προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθήνας) αισθάνονται ότι απειλούνται στα δικαστήρια (από ποιούς άραγε ? ), γι’ αυτό σε συνάντηση με τον αναπληρωτή υπουργό προστασίας του πολίτη Ν. Τόσκα ζητάνε περισσότερη αστυνόμευση, όπως:

• λειτουργία 2ου μηχανήματος ελέγχου στην κάτω πύλη της Ευελπίδων, και

• μέτρα ασφάλειας, στον ίδιο χώρο, με πεζές περιπολίες και τοποθέτηση ενισχυτικού σιδηρού πλέγματος περιμετρικά.

Φρούριο, λοιπόν, να γίνει η Ευελπίδων, με εσωτερική αστυνόμευση.

Αυτό, βέβαια, δεν μας εκπλήσσει. Κομμάτι του συστήματος είναι, αυτό υπηρετούν, γι αυτό επιδιώκουν να διασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία του.

Το άσχημο είναι ότι τους έχουμε ανάγκη για τις δίκες (όσοι, τουλάχιστον, χρησιμοποιούν δικηγόρους). Και ελάχιστοι/ες είναι εκείνοι/ες πού δεν είναι κοράκια και στέκονται δίπλα μας. Άχρηστο, βέβαια, επάγγελμα για την κοινωνία που ονειρευόμαστε. Θα πάνε στο καλάθι των αχρήστων μαζί με τους μπάτσους, τους δικαστές κι όλο το συρφετό των πολιτικών.

4. Οι καημένοι οι σωφρονιστικοί…

Ο σύλλογος των σωφρονιστικών υπαλλήλων ελλάδας καταγγέλλει ότι κρατούμενοι βιαιοπραγούν ενάντια σε μέλη του. Ο θύτης προσπαθεί να υποδυθεί το θύμα. Η πραγματικότητα, όμως, τους διαψεύδει. Άπειρες οι περιπτώσεις ξυλοκοπήματος, βασανισμών και δολοφονιών κρατούμενων από τους ανθρωποφύλακες : δολοφονία Καρέλι στη Νιγρίτα, ξυλοδαρμός Ασπιώτη στο Μεταγωγών, δεκάδες νεκροί επειδή δεν μεταφέρθηκαν έγκαιρα στα νοσοκομεία.

Το ποσοστό βίας που ανταποδίδεται, δικαιολογημένα, από τους κρατούμενους είναι απειροελάχιστο σχετικά με αυτό που δέχονται. Τί να γίνει όμως; Έχει το επάγγελμα τους κινδύνους

του… Γι’ αυτό ο νέος σωφρονιστικός κώδικας τους θωρακίζει ακόμα περισσότερο στο θεάρεστο έργο τους, εφόσον επιτρέπει τη χρήση βίας ακόμα και σε περίπτωση “ παθητικής φυσικής αντίστασης σε νόμιμη διαταγή” (άρθρο 63, παρ. 1) .

Δύο κόσμοι που συγκρούονται : από τη μία τα σκυλιά της εξουσίας και από την άλλη οι αντιστεκόμενοι και αγωνιζόμενοι κρατούμενοι. Αν φοβούνται ας παραιτηθούν. Έτσι δεν θα υποστούν τις συνέπειες αυτού του πολέμου σήμερα, αλλά και … αύριο όταν οι φυλακές θα καίγονται !

ΜαΜα

“Τα παιδιά μαθαίνουν από το περιβάλλον τους.”

“Να βοηθάτε ένα παιδί να αποκτά ικανότητες από μικρό. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν εξασφαλίσετε ότι ο κόσμος που το περιβάλλει είναι γεμάτος με τρυφερότητα, ειρήνη και αγάπη.”

– Μαρία Μοντεσσόρι, ιταλίδα παιδαγωγός και γιατρός (1870-1952)

Το πρώτο μέρος αυτού του κειμένου θα ταίριαζε σε ένα έντυπο παιδαγωγικού ενδιαφέροντος, όχι μια εφημερίδα για τον εγκλεισμό.

Σύμφωνα με πολλούς παιδαγωγούς, τα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής του ανθρώπου είναι καθοριστικά για την διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Ήδη, μέσα στην πρώτη διετία της ζωής του, το βρέφος κάνει τα πρώτα και βασικά βήματα προς την ανάπτυξή του: σωματικά, κινητικά, γνωστικά, συναισθηματικά και κοινωνικά.

Η ταχύτητα και η ποιότητα αυτής της αναπτυξιακής διαδικασίας είναι ανάλογες με το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει, άρα, όσο περισσότερα τα ερεθίσματα, τόσο ομαλότερη η ανάπτυξη του βρέφους, τόσο ισχυρότερες οι βάσεις του για το μέλλον. Σύμφωνα με την παιδοψυχολογία, οι πρώιμες εμπειρίες είναι καθοριστικές για τη ζωή του ανθρώπου.

Σήμερα, στην Ελλάδα, 18 παιδιά περνούν τα 3 πρώτα χρόνια της ζωής τους στη φυλακή, με τις έγκλειστες μητέρες τους. Η εναλλακτική είναι να μεγαλώσουν χωρίς αυτές, με συγγενικά πρόσωπα, ή, αν δεν υπάρχουν, σε κάποιο ίδρυμα.

Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι ένα παιδί που μεγαλώνει έγκλειστο στερείται βασικών ερεθισμάτων. Το παιδί ζει στον περιορισμένο χώρο του κελιού της μητέρας του. Ο προαυλισμός του διαρκεί ελάχιστα, όσο και της μητέρας. Βλέπει τσιμέντο και σίδερα, χωρίς ορίζοντα. Τα παιδιά της φυλακής δεν χαμογελούν, ακόμα κι όταν τους κάνει κάποιος ένα δώρο! Ποτέ.

Όλα αυτά είναι γνωστά και διαπιστωμένα από το 1940, οι συνέπειες στην ανάπτυξη του έγκλειστου παιδιού είναι μη αναστρέψιμες: ανασφάλεια, ανία, απάθεια, διαταραχές στην κοινωνική συμπεριφορά, συναισθηματικές και γνωστικές βλάβες, ανετοιμότητα για μάθηση, διαταραχές στη νοητική ανάπτυξη, αδυναμία εμπιστοσύνης, έντονος αρνητισμός, ανεπτυγμένο αίσθημα ενοχής και κατωτερότητας.

Παρόμοια προβλήματα αντιμετωπίζουν και τα παιδιά που παραμένουν εκτός, με τον πατέρα ή συγγενείς. Προβλήματα τόσο ψυχολογικά, λόγω της οδυνηρής και ανεξήγητης -για το παιδί- έλλειψης της μητέρας στη καθημερινότητα, όσο και πρακτικά, όπως π.χ. η δυσκολία του πατέρα για εργασία, οικονομικά προβλήματα κ.α. Πολλές κρατούμενες προτιμούν να αποχωριστούν τα παιδιά τους, από το να τα πάρουν μαζί τους “μέσα”…

Εκτός από τις μεγάλες και μακροπρόθεσμες συνέπειες, η καθημερινότητα των έγκλειστων μητέρων και παιδιών δυσκολεύει περαιτέρω, αφού στις φυλακές Κορυδαλλού ζουν ακόμα και έγκυες ή θηλάζουσες στο λεγόμενο “αναρρωτήριο”, δίπλα σε γυναίκες χειρουργημένες ή με χρόνια προβλήματα υγείας, ενώ έχουν αναφερθεί και περιστατικά που άλλες κρατούμενες είχαν βίαιες εξάρσεις μπροστά στα παιδιά. Δεν υπάρχει παιδίατρος και οι ομάδες ψυχολογικής υποστήριξης για τις μητέρες και οι ομαδικές δράσεις για τα παιδιά σταμάτησαν από το 2012 ως είδος πολυτελείας! Πέρσυ το χειμώνα ξεπάγιαζαν και κόντεψαν να πεθάνουν παιδιά στις φυλακές Ελεώνα, από το κρύο και από την άρνηση της διοίκησης να τους παρέχει θέρμανση!

Μετά την παρέλευση της τριετίας, τα παιδιά οδηγούνται σε ιδρύματα, αν δεν υπάρχει έξω κάποιος οικείος να τα φροντίσει. Αλλά, ακόμα κι αν υπάρχει, είναι στην ευχέρεια της “δικαιοσύνης” να το επιτρέψει. Χαρακτηριστική περίπτωση πρόσφατα, η απαγωγή του 6χρονου γιού των Π. Ρούπα και Ν. Μαζιώτη, μετά τη σύλληψη της μητέρας του, η κράτησή του σε πλήρη απομόνωση στο Νοσοκομείο Παίδων, υπό 24ωρη φρούρηση και χωρίς επικοινωνία ακόμα και με στενά συγγενικά πρόσωπα. Τελικά, μετά από απεργία πείνας και δίψας των γονιών του και της Κ. Αθανασοπούλου, και την πολύωρη καθημερινή παρουσία των αλληλέγγυων έξω από το νοσοκομείο, δόθηκε η επιμέλεια στη γιαγιά του.

Πολλά παιδιά που μεγάλωσαν σε φυλακές και συνέχισαν σε ιδρύματα, στην ενήλικη ζωή τους “επέστρεψαν” στη φυλακή. Αυτή τη φορά ως κρατούμενοι.

Παρά το ότι βάσει διεθνών συμβάσεων τα παιδιά αυτά δεν είναι κρατούμενοι, άρα δεν θα έπρεπε να στερούνται κανενός δικαιώματος, η πραγματικότητα διαψεύδει και η “δικαιοσύνη” κωφεύει επιδεικτικά μπροστά στα βαθειά τραύματα που τους προκαλεί. Τα δικαστήρια δύνανται να αφαιρούν τη γονική μέριμνα των παιδιών από τους κρατούμενους, ακόμα και χωρίς την αυτοπρόσωπη παρουσία των δεύτερων (Αστικός Κώδικας, άρθρο 1532). Σύμφωνα με το νόμο, αν η ποινή της μητέρας παιδιού έως 8 ετών δεν υπερβαίνει τα 10 έτη, κι εφόσον δεν είναι υπόδικη, μπορεί να εφαρμοστεί ο κατ’ οίκον περιορισμός, πράγμα που συνέβη πρόσφατα μόνο σε δύο κρατούμενες, που, ούτως ή άλλως, θα αποφυλακίζονταν άμεσα. Στις υπόλοιπες, διόλου τυχαία, επιβάλλονται ποινές μεγαλύτερες της 10ετίας. Η ίδια πολιτική που, κάτω από τη μάσκα του “βέλτιστου συμφέροντος του ανηλίκου”, κρύβει την ελαστικοποίηση του νόμου και σωρηδόν απορρίψεις για κατ’ οίκον έκτιση. Οι κρατούμενες, σε κείμενό τους, καταγγέλλουν την προσχηματικότητα των απορρίψεων, που τις κρίνουν ακατάλληλες για μητέρες, ενώ αναφέρουν ότι “στο στάδιο απόφασης προφυλάκισης ή μη μιας μητέρας (όταν ακόμα δηλ. δεν υπάρχει πρωτόδικη ποινή) δεν λαμβάνεται ΠΟΤΕ υπ’ όψιν η μητρότητα ανηλίκων τέκνων”.

Την ήδη ζοφερή πραγματικότητα, επιβαρύνει ο νέος σωφρονιστικός κώδικας, που γενικεύει την αφαίρεση της γονικής μέριμνας από τους κρατούμενους γονείς, οδηγώντας έτσι τα πιο άτυχα παιδιά στα ιδρύματα. Όταν το παιδί απομακρύνεται από το γονέα (μετά τα 3 χρόνια), δεν προβλέπει τρόπους επικοινωνίας μεταξύ τους. Ουσιαστικά, η γνώμη του κρατούμενου γονέα για την ανάπτυξη του παιδιού δεν λαμβάνεται υπόψην, επιβάλλοντάς του έτσι μια διπλή τιμωρία!

Ακόμα και σ’ αυτό τον τόσο ευαίσθητο τομέα, η κυβέρνηση του Συριζα συνεχίζει τον εμπαιγμό και διαφημίζει μ.α. το “παιδικό επισκεπτήριο”, ένα θεσμό-βιτρίνα, που απλά έβαψε με χαρούμενα χρώματα τις αίθουσες επισκεπτηρίων, ενώ διατήρησε την παρακολούθηση και την καταστολή. Σύμφωνα με τον Παρασκευόπουλο (Μάρτιος 2016) “Με το παιδικό επισκεπτήριο βελτιώνονται οι δείκτες ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης των παιδιών, ενδυναμώνονται οι οικογενειακοί δεσμοί και μειώνονται οι αναπόδραστες αρνητικές συνέπειες του εγκλεισμού, ενώ επιδιώκεται η ομαλή κοινωνική και οικογενειακή επανένταξη του κρατούμενου, και, κατά συνέπεια, μειώνονται οι πιθανότητες υποτροπής, δηλαδή υλοποιείται η αληθινή αντεγκληματική πολιτική.”

Μεγάλα λόγια και μεγαλύτερα ψέμματα, αφού η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική, χωρίς καμία αλλαγή επί της ουσίας: Μέχρι το επισκεπτήριο, το παιδί περνά από ελέγχο από καρκινογόνα μηχανήματα. Στο χώρο υπάρχει πάντα σωφρονιστικός υπάλληλος, το παιδί αντιλαμβάνεται τη φύση του χώρου και τον εγκλεισμό. Οι γονείς απαγορεύεται να έρχονται κοντά, επιτρέπεται μόνο η επαφή με τα παιδιά, ενώ κάποια ρώτησαν τους γονείς τους αν χώρισαν! Κάποιο άλλο είχε ξεχάσει τόσο το πρόσωπο της μάνας του, που χαιρέτησε με την προσφώνηση ‘μαμά’ κάποια άλλη κρατούμενη! Ναι, έτσι “ενδυναμώνονται οι οικογενειακοί δεσμοί”, σύμφωνα με το Συριζα. Με χαρούμενες εικόνες και μεγαλόστομα ψεύδη.

Λύσεις υπάρχουν, και εφαρμόζονται ήδη σε άλλες χώρες, μάλιστα με επιτυχία. Η φυλάκιση μπορεί να αντικατασταθεί με την τοποθέτηση των γονέων σε ανοιχτές δομές εντός του ιστού της πόλης (όπως γίνεται σε Ισπανία, Ολλανδία και Σουηδία), ή την αναστολή εκτέλεσης της ποινής και επανεξέταση της αναγκαιότητας κράτησης μετά το πέρας αυτής (Ρωσία), ή τον κατ’ οίκον περιορισμό του, με διάθεση μηνιαίου ποσού κάλυψης των απαραίτητων εξόδων και παροχής κάρτας αλληλεγγύης, ακόμα και με το περιβόητο και πολυδάπανο “βραχιολάκι”.

Η εν εξελίξει κινητοποίηση των κρατούμενων ενάντια στο νέο σωφρονιστικό κώδικα ανέδειξε εκ νέου το ζήτημα. Οι γυναίκες των φυλακών Κορυδαλλού σε ανακοίνωσή τους ζητούν ευνοϊκότερη αντιμετώπιση των μητέρων, και συγκεκριμένα: τη διεύρυνση του ορίου ποινής από τα 10 στα 15 χρόνια για κατ’ οίκον έκτιση μητέρων με παιδιά έως 8 ετών, τη μείωση της εκτιόμενης ποινής (1/3 μεικτά) γι’ αυτές με παιδιά έως 10 ετών, την αντικατάσταση της φυλάκισης με άλλες μορφές περιορισμού για τις υπόδικες και τη θεσμοθέτηση της παραμονής των παιδιών με τη μητέρα μέχρι τα 6 χρόνια τους, αντί για 3, με στόχο την ομαλότερη αποσύνδεσή τους από αυτή.

Όλα τα παραπάνω έχουν ειπωθεί επανειλημμένα, στα πλαίσια της εκστρατείας “Καμία μητέρα και κανένα μωρό στη φυλακή”, με τους υπέθυνους, φυσικά, να κωφεύουν, μη λογαριάζοντας το παρόν και το μέλλον των παιδιών…

Η προκλητική απάθεια των “αρχών” δεν προκαλεί καμία εντύπωση: ζούμε σε μια κοινωνία που έχουν ήδη καταδικάσει στη φτώχεια, την αμάθεια, την καταστολή. Τους πιο αδύναμους της κοινωνίας (μετανάστες, πρόσφυγες, άστεγους, φυλακισμένους) τους περιμένει πιο “ειδική” αντιμετώπιση, με στρατόπεδα συγκέντρωσης, φυλακές, αφάνεια από την κοινή θέα, ό,τι απαιτείται για να εγκαθιδρυθεί ο φόβος, να μην υπάρχουν αντιστάσεις, να μη δοθεί καμία μάχη. Ο ολοκληρωτισμός στοχεύει υπόγεια -αλλά πρώτιστα- στα παιδιά, το μέλλον.

Θα το επιτρέψουμε;

ο Κανένας

Μιλώντας για τον νέο ποινικό κώδικα, δεν μπορούμε να αποφύγουμε τις αναφορές μας στον παλιό. Πρόκειται για έναν κώδικα, ο οποίος έχει αλλάξει ελάχιστες φορές από τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους. Τελευταία μεγάλη αλλαγή έγινε το 1985 και πιο πριν το 1950. Ο πρώτος ποινικός κώδικας που ψηφίστηκε και πάνω σε αυτόν στηρίχτηκαν και οι μεταγενέστεροι, ήταν το μακρινό 1834. Αυτό το ιστορικό είναι αναγκαίο, ώστε να καταλάβουμε τη σημασία αυτού του συμπλέγματος νόμων που ορίζουν τη ζωή μας όσον αφορά τη «νομιμότητα» ή την «παρανομία».

Ουσιαστικά ορίζεται τι είναι παράνομο και πόσο χρόνο κοστίζει αυτή η «παρανομία», δηλαδή τα χρόνια κάθειρξης. Ακόμη, ορίζει δικαιώματα κατηγορουμένων επάνω στις ποινές ή στις καταδίκες τους, αλλά και στην έκτιση της ποινής τους.

Οι πρώτες διαρροές που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, αναφέρουν ότι οι ειδικοί κατασταλτικοί νόμοι (τρομονόμοι, 187, κουκουλονόμος, πρόσφατος νόμος περί καταστολής του κινήματος για τους πλειστηριασμούς) μένουν ανέπαφοι. Προστίθεται το άρθρο 184, το οποίο ορίζει ότι εάν δεν υπάρχει οικονομικό όφελος σε μία «εγκληματική» οργάνωση τότε οι ποινές θα είναι χαμηλότερες. Και εδώ είναι εύλογο να αναρωτηθούμε, εάν μία ληστεία τράπεζας που θα ενισχύσει τον αγώνα ενάντια στο κράτος και το κεφάλαιο εμπίπτει στο οικονομικό όφελος.

Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν οι διατάξεις περί προσβολής του πολιτεύματος. Αρκεί να αντιγράψουμε τη διατύπωση του ίδιου του νόμου, όπως αυτή έχει διαρρεύσει: «όποιος επιχειρεί με βία ή απειλή βίας να καταλύσει, να αλλοιώσει ή να καταστήσει ανενεργό, διαρκώς ή προσκαίρως, το δημοκρατικό πολίτευμα που στηρίζεται στη λαϊκή κυριαρχία ή θεμελιώδεις αρχές ή θεσμούς του πολιτεύματος αυτού ή να αποστερήσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή αυτόν που ασκεί προεδρική εξουσία, τον πρωθυπουργό, την κυβέρνηση ή τη Βουλή από την εξουσία, που έχουν κατά το Σύνταγμα, τιμωρείται με κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη από 15 ως 20 χρόνια». Επιπροσθέτως, μπορούν να προκύψουν διώξεις για προσβολή ή προτροπή σε προσβολή ακόμη και μέσω διαδικτύου. Φυσικά, η βεντάλια αυτών των διατάξεων μπορεί να ανοίξει κατά το δοκούν και όποτε είναι αναγκαίο από τις εκάστοτε κυβερνήσεις.

Στο γενικότερο κλίμα του νέου ποινικού κώδικα ο οποίος πλασάρεται ως ανανεωτικός και προς όφελος των κατηγορουμένων δημιουργούνται απλώς νέοι τρόποι και νέες πτυχές ποινικής καταστολής. Φυσικά, μιλάμε για μικρο-παραβατικότητα. Έτσι, το κράτος εισαγάγει εναλλακτικές ποινές, αντί της φυλάκισης. Εάν αυτό φαίνεται καλό εκ πρώτης όψεως ανοίγει απλώς νέους δρόμους στην καταστολή. Για παράδειγμα, εάν συλληφθεί κάποιος για μία μικροκλοπή, ενώ το δικαστήριο θα μπορούσε να τον απαλλάξει εντελώς από τις κατηγορίες λόγω μικρής σημασίας της υπόθεσης, τώρα το δικαστήριο θα «αναγκαστεί» είτε να τον βάλει σε πρόγραμμα «κοινωφελούς εργασίας». Στην ίδια λογική σε μία μητέρα με ανήλικο παιδί η οποία θα δικαστεί, δεν μένει περιθώριο μη έκτισης ποινής, που πουλιέται σαν «εναλλακτική» με κατ’ οίκον περιορισμό.

Ακόμη ένα βήμα προς τον επιπλέον έλεγχο των κρατουμένων είναι η ηλεκτρονική επιτήρηση και μάλιστα σε κατ΄ οίκον περιορισμό, η οποία θεσμοθετείται πάνω σε όλους τους κρατουμένους που δικαιούνται υφ΄ όρων απόλυση μετά τα 2/5 της ποινής που τους έχει επιβληθεί. Διπλός έλεγχος δηλαδή, ενώ παλαιότερα έπαιρνες την υφ’ όρων απόλυση χωρίς τόσο σκληρούς περιοριστικούς όρους. Όλα αυτά βέβαια περνούν ακόμη από τη μέγγενη του εκάστοτε δικαστικού συμβουλίου. Φυσικά, αυτή την «ευεργετική» διάταξη δεν «επωφελούνται» όσοι είναι κατηγορούμενοι με τον 187Α, δηλαδή οι πολιτικοί αντίπαλοι του καθεστώτος, αναδεικνύοντας για ακόμη μία φορά την ειδική πολιτική αντιμετώπισής τους.

Τέλος, το κράτος δεν αφήνει τα «δικά του» παιδιά έτσι. Μέσα σε όλα αλλάζει και ο νόμος περί δωροδοκιών, χρηματισμών κτλ. Αλλάζει φυσικά προς το καλύτερο αυτών που τα παίρνουν εις βάρος όλων. Επιβάλλονται έτσι πρόστιμα αντί φυλάκισης, τα οποία τα πρόσωπα αυτά (υπουργοί, βουλευτές κτλ) προφανώς έχουν και τους περισσεύουν για να τα καταβάλλουν. Όχι ότι θα μας ικανοποιούσε να δούμε στη φυλακή αυτά τα καθάρματα, αφού θεωρούμε ότι άλλα «μέτρα» χρειάζονται για να αλλάξει αυτός ο κόσμος.

Γι’ αυτό τασσόμαστε ενάντια στον νέο ποινικό κώδικα, όσο και στον παλιό. Μέχρι την καταστροφή κράτους και κεφαλαίου.

καρόσιs